کامران دیبا

منتشر شده در تاریخ ۳ دی، ۱۴۰۲

با سلام خدمت شما همراهان همیشگی استودیو معماری صاحو. با یک زندگی نامه دیگر در خدمت شما هستیم و این بار نوبت به کامران دیبا رسیده است. کامران دیبا یکی از شخصیت های حاضر، حاذق و حساس معماری معاصر کشور ما به حساب می آید. اگر مایل به آشنایی بیشتر با عقاید و سبک معماری کامران دیبا و آثار معماری او هستید با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری را در ارتباط با او در اختیار شما بگذاریم.

زندگی و تحصیلات کامران دیبا

کامران دیبا ۱۴ اسفند ۱۳۱۵ در خاندان طباطبایی تبریز، در تهران به دنیا آمد. خاندانی با سابقه و ذی نفوذ از زمان قاجار. پدرش اسفندیار دیبا دندانپزشک بود و دختر عمویش فرح دیبا بعد تر با محمدرضا پهلوی ازدواج کرد. به گفته ی خودش مادرش هم به معماری و دکوراسیون داخلی علاقمند بود. شاید این جز اولین جرقه های شروع آینده درخشان او بود. کامران دیبا در سال ۱۹۵۶ میلادی (۱۳۳۵ شمسی) تحصیلات خود را در دانشگاه هاروارد شهر واشنگتن آغاز نمود و در سال ۱۹۶۴ میلادی (۱۳۴۳ شمسی) در رشته معماری فارغ‌التحصیل شد. وی در زمان تحصیل، با مراجعه به کتابخانه کنگره آمریکا، به دانش خود در زمینه‌های فلسفه و روانشناسی افزود و پس از فارغ التحصیلی به مدت یک سال تحصیلات تکمیلی خود را در رشته جامعه‌شناسی ادامه داد.

بازگشت به ایران

در سال ۱۳۴۵ به تهران بازگشت اما برخلاف تصور اولیه، محیط فرهنگی ایران را برای تفکرات و ایده های نوگرایانه خود مناسب نمی دید. حتی ارتباط نزدیک خویشاوندی با فرح پهلوی نیز راه‌گشای تحقق ایده‌های او در جامعه آن دوران ایران نبود. او یک سال بعد، رئیس و طراح ارشد شرکت مهندسین مشاور «DAZ» شد. «DAZ»در ایران پروژه‌های بزرگ و گوناگونی به انجام رسانید و به سرعت توسعه یافت به طوری که در سال ۱۹۷۷، صدوپنجاه پرسنل داشت. کامران دیبا در ایران صرفا در بخش دولتی فعالیت می کرد. وی همچنین به عنوان مشاور و برنامه‌ریز شهری در وزارت مسکن و توسعه شهری ایران خدمت کرد.

کامران دیبا و هنر نقاشی

کامران دیبا علاه بر معماری، به نقاشی نیز علاقه زیادی داشته و به عنوان یکی از نقاشان معاصر ایرانی، چندین نمایشگاه انفرادی در ایران برگذار کرده و همچنین گرد‌آورنده و واسطه فروش آثار نقاشی معاصر غرب بوده است. برخی منتقدین آثار نقاشی وی را اینگونه توصیف کرده‌اند: آثار کامران دیبا را شاید بتوان جزیی از نمونه‌های آبستره جدید دانست. شیوه آبستره‌ای‌‌ که از منظر اجتماعی روایتی را نه در شکل واقع گرایانه آن نقل می‌کنند. این شیوه جدید که در شکل ظاهری یادآور فرمالیستهای دهه شصت است، با ایجاد درک اجتماعی در این تمرین هنری، تعریفی‌ جدید از هویت اجتماعی آن می‌‌دهد. در جریان چندگانه تمرین هنری شاید بتوان مهمترین خصوصیت آبسترکسیون را ظرفیت بازتاب شخصی‌ هنرمند دانست. بازتابی که اگرچه ماهیت فردیت خود را حفظ می‌کند ولی‌ در روایت اجتماعی خود این عدم فردی‌گرایی را به وضوح نمایش می‌دهد.

خروج کامران دیبا از ایران

در سال ۵۷ و با افزایش اعتراضات انقلابی، بسیاری از پروژه‌های عمرانی متوقف شد و کامران دیبا تصمیم گرفت تا برای مدتی از ایران خارج شود؛ ولی با پیروزی انقلاب دیگر هرگز به ایران بازنگشت.

شاخصه های کاری کامران دیبا

وی به سنت‌های بومی و همچنین نیاز‌های جامعه شهری مدرن و اثر متقابل انسان علاقه‌مند بود. پروژه نیمه‌تمام “شهر جدید شوشتر” (۸۰-۱۹۷۴) در خوزستان که دیبا معمار و برنامه‌ریز آن بود، عمده موفقیت خود را مرهون الگوهای ساختاری و گونه‌های ساختمانی سنتی است که وی مورد استفاده قرار داده است. وی این شیوه را با طراحی بر اساس الگوهای غربی که مورد حمایت افراد با نفوذ و سردمداران بود جایگزین نمود. در آثار او تاثیر معماران معروفی مانند لوکوربوزیه، فرانک لوید رایت و میس ‌ون‌ در روهه کاملا مشهود است.

جوایز و افتخارات:

ازمیان آثار متعدد کامران دیبا، پروژه شهر شوشتر نو موفق به کسب جایزه معماری آقاخان و انتخاب به عنوان طرح برگزیده در مجموعه آثار معماری و شهرسازی جهان در نمایشگاه آثار معماری و شهرسازی قرن بیستم در جشن سال ۲۰۰۰ در لس‌آنجلس، شده است.

برخی از جوایز و افتخارات کامران دیبا: